قیام زید دردوران هشام بن عبدالملک اموی اتفاق افتاد. بررسی شخصیت وی، علل و انگیزه قیام و دفاع از زید با بیان احادیث اهل بیت(ع) از مهم ترین موضوعات این مقاله است.
جریــان بنی الحســن یکی از شــاخه های مهــم زیدیه در میانة قرن دوم هجری اســت که تاثیــرات زیــادی در جامعة شــیعه داشــته و عمدتا جریــان تقابل با نظام اموی و ســپس عباســی را رهبــری میکردنــد. از آنجاکــه بنــی الحســن هیــچ گاه نتوانســتند حمایــت ائمه ؟ را دربارٔه اقدامات خود جلب کنند، نوعی تقابل و انکار را نسبت به ایشان در پیش گرفتند. علم ائمه ؟ به امور آینده که از طریق پیامبر اکرم ؟ به ایشــان رســیده بــود و دانش اختصاصی ایشــان در امر دین کــه از طریق امیرالمومنین ؟ و امامان پس از او در اختیار داشتند، مشروعیت بنی الحسن را با چالش جدی روبرو میکرد؛ ازاین رو سیاست انکار آموزٔه علم الهی ائمه ؟ به روشی پایدار و انحرافی عمیق در زیدیه و در قــرن دوم تبدیل شــد. این مقاله گزارشــی از ایــن جریان را در بازٔه زمانــی پرالتهاب نیمة اول قرن دوم ، عرضه میکند.
دوران امام صادق(ع) هم زمان بود با ده خلیفه از خلفای اموی و دو خلیفه عباسی همچنین همزمان بود با قیام های علویین مانند زید بن علی و یحیی پسر زید. بررسی این دوران و چگونگی برخورد امام با این تحولات دراین مقاله بیان شده است.