کتاب شرفالنبی تألیف حافظ ابوسعد خرگوشی از مهمترین آثاری است که در سیره پیامبر (ص) نگارش یافته و مشتمل بر روایات فراوانی در مناقب اهل بیت علیهم السلام نیز هست؛ و به دلیل اعتبار و اهمیت آن، در سده ششم به فارسی ترجمه شده و ترجمه مزبور از با ارزشترین متون منثور فارسی به شمار میرود. همچنین علمای بزرگ شیعه، در مقام سیرهنویسی و ذکر برتریهای اهلبیت و استدلال بر حقانیت تشیع، استفادههای فراوانی از این کتاب کردهاند که در این مقاله ـ ضمن اشاره به آنچه در ستایش وی نوشتهاند ـ نشانی قریب چهل مورد از منقولات ابن شهر آشوب و علامه مجلسی و... از کتاب نامبرده آمده است. در پایان نیز توضیحی در این باب که وجود پارهای روایات مخدوش در این کتاب ـ که نظایر آنها را حتی در معتبرترین کتابهای شیعه میتوان یافت ـ نباید مانع از انتشار آن گردد.
خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.