کتابخانه مجازی ادبیات

نهضت شیعی سربداران که پس از مرگ ابوسعید بهادرخان، واپسین ایلخان مقتدر مغول شکل گرفت ، از جمله رخدادهاي مهم و تأثیرگذار در درازناي تاریخ سرشار از فراز و نشیب ایران است . در دوران حکو مت آن ها تشیع از مرزهاي خراسان گذشت و در سمرقند، کرمان و شهرهاي دیگر ایران نفوذ کرد . جنبش شیعی سربداران در نهضت هاي شیعی سادات مرعشی در مازندران و جنبش سادات کیایی در گیلان ت أثیري بارز داشت . همچنین حکومت شیعی سربداران خراسان ، زمینۀ مناسبی براي تأسیس حکومت صفویه و گسترش مذهب شیعۀ دوازده امامی در ایران ایجاد کرد. اندیشه و آرمان سربداران ، ریشه گرفته از آموزه هاي شیعی و تا اندازه اي عرفانی بود . آن چه روشن است، مکتب تشیع با تلاش و تبلیغ شیخ خلیفه و شیخ حسن جوري گسترش یافت. قیام سربداران در تاریخ ایران اهمیتی خاص دارد ؛ با این همه در مدت کوتاه حکومت ایشان، امیران سربدار در پی بهتر کردن زندگی روستا یی ها و طبقۀ محروم شهر بودند و به نوعی مساوات در تقسیم عواید و ثروت عمومی اعتقاد داشتند این جنبش با آغاز کارش در خراسان و نمایش توانایی مبارزه با مغولان ، گرچه در مقیاس محدود، باعث ایجاد حس خودباوري در میان ایرانیان شد . به نظر می آید حرکت هایی که بعدها در مناطق هرات و مناطق نزدیک به خراسان انجام شد ، تحت تأثیر قیام سربداران بوده است ت أثیر نهضت سربداران بر جامعۀ ایران تا اندازه اي چشمگیر بود که می توان گفت تمام نهضت هایی که درسدة هشتم هجري در ایران وقوع یافت، از لحاظ ترکیب اجتماعی و معتقدات و تمایلات، به نهضت سربداران خراسان نزدیک و تا اندازه اي انعکاس جنبش مزبور بود . در این مقاله، براي پاسخ به این مسأله که آیا قیام سربداران یک نهضت شیعی و اولین حکومت اسلامی بود و آیا اندیشه و آرمان سربداران متأثر از اندیشه هاي مهدویت و موعودگرایانه اسلام بود، از روش تحقیق کتابخانه اي استفاده شده است.