وقوع هر نهضت، مولود عوامل سیاسی، اجتماعی زمان خود می باشد. نهضت سربداران، از جمله مصادیق این سخن است. زمانی که مناسبات خارجی این نهضت مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد، بی شک، بررسی حکومت هاي محلی قرن هشتم از جمله آل کرت، در آخرین مرحله حیات سیاسی ایلخانان مغول که قدرت مرکزي روي به ضعف نهاده بود، داراي اولویت است. ظلم ستیزي و تقویت فرهنگ تشیع، به عنوان ارکان اصلی نهضت سربداران، خواه ناخواه، حکومت سنی مذهب آل کرت در منطقه افغانستان کنونی را تحت الشعاع خود قرار داد و منجر به نوعی درگیري مذهبی شد. محور اصلی پژوهش حاضر، به نوعی بر اساس عملکرد رهبران سربداري و ملوك آل کرت است که منجر به نبرد فاجعه آمیز"زاوه" در سال 743 ه. ق گردید که با شکست دولت سربداري خاتمه یافت. سؤالاتی که در این رابطه، به صورت تحلیلی به آن پرداخته خواهد شد، عبارتست از این که از لحاظ داخلی، پیامد این نبرد چه تأثیري بر دولت سربداري داشت و باعث چه تغییراتی در موازنه قدرت سیاسی، مذهبی رهبران این دولت شد؟ از لحاظ خارجی نیز چه فرصت هایی را براي دشمنان سربداري در منطقه فراهم کرد؟ و در نهایت این که باعث چه تغییراتی در روند نهضت سربداران گردید؟

منابع مشابه بیشتر ...

5ccf29a06a1da.JPG

واکاوی مفاهیم ظلم ستیزی و عدالت خواهی در نهضت شیعی سربداران خراسان

سعیده قره چاهی, شمس الدین نجمی

ظلم ستیزی و عدالت طلبی از اهداف بسیاری از جنبش ها در تاریخ ایران بوده است. این مفاهیم زمانی برجسته می شدند که مردم تحت سلطهٔ حاکمان مستنبد قرار داشتند و اوضاع سیاسی،اجتماعی و اقتصادی رو به وخامت می گذاشت. عصر مغولان و ایلخانان از جمله این دوره های تاریخ ایران است که ظلم و بی عدالتی در جامعه گسترش یافت و باعث پدید آمدن جنبش های مردمی ظلم ستیز و عدالت طلب شد. نهضت شیعی سربداران در قرن هشتم هجری قمری از جنبش های ظلم ستیز و عدالت طلب مخالف مغولان بودکه توانست با بازتولید مفاهیم ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه شیعی حدود نیم قرن در خراسان حکومتی را تشکیل دهد . این پژوهش می کوشد تا پاسخی به این سوال دهد که چرا مفهوم ظلم ستیزی و عدالت طلبی بیشترین نقش را در تشکیل و موفقیّت حکومت سربداران خراسان داشته است ؟نتایج پژوهش بر این نکته تاکید دارد که عدالت طلبی و ظلم ستیزی نهضت سربداران تحت تاثیر نهضت عاشورا و فرهنگ اهل بیت قرار داشته است و این نهضت با توسل به این مفاهیم موفق به تشکیل حکومت شد. لذا شناسایی و معرفی اهداف ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه نهضت شیعی سربداران از اهداف این پژوهش به شمار می آید. روش تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیل و متکی بر منابع کتابخانه ای است.