کتابخانه مجازی ادبیات

با رسمی شدن مذهب تشیع در ایران عصر صفوی معماری نیز دوره جدیدی را آغاز نمود که بخشی از آن برگرفته از تعالیم و باورهای شیعی آن دوره بود. دوره صفویه آخرین تکاپوهای معماری سنتی در ایران عصر اسلامی از جهت سبک و نوآوری محسوب میشود که البته باورهای شیعی در روزگاران پیش از صفویه نیز بر آن تاثیر نهاده بود و این تاثیرات به زودی موجب گسترش ابنیه اسلامی با کاربری فرهنگی و مذهبی جدید گردید، این نوشتار در پی بررسی نقش تشیع و باورهای شیعی در معماری عصر صفوی با توجه به نشانه ها و عوامل نمادین آن است. سوال اصلی پژوهش این است که اندیشه های شیعی چه نوع تحولی در سبک و شیوه های معماری عصرصفوی بر جای گذاشت؟ در پاسخ باید گفت از آنجا که هنر ارتباط عمیقی با مذهب و سیاست دارد و از طرفی باورها و اعتقادات حاکم در هر دوره ای بر هنر اثرگذار بوده است، معماری این عصر نیز تحت تاثیر این عوامل قرار داشت و در دوره صفوی با نفوذ اندیشه ها و تفکرات شیعی و رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، شاهد تغییر و تحول در سبک معماری و تزیین بناها با رویکرد و درون مایه هایی شیعی هستیم.

از میــان آثــار برجایمانــده ادبــی آقاحســین خوانســاری، وقفنامــه ای اســت کــه بــرای میــرزا رضیــا محمــد نوشــته و تمــام تــلاش خــود را بــرای نــگارش یــک متــن ادبــی در چارچـوب وقـف بـا اسـتفاده از آیـات و احادیـث بـکار بـرده اسـت. نسـخهای از وقفنامـه آقاحسـین بـرای میـرزا رضیـا در نسـخه شـماره 2570دانشـگاه (فریـم )60-58و نیـز نسـخه شـماره 1997دانشـگاه (فهرسـت: ( )604/8فریـم )171-165آمـده اسـت. نویسـنده، متـن حاضـر را از روی نسـخه 1997تهیـه کـرده و بـا نسـخه 2570مقابلـه و مـوارد افـزون یـا متفـاوت را در کروشـه افـزوده اسـت.

حکومت علویان طبرستان اولین تجربه حکومت شیعی در ایران بود، که در سال 250 هجری قمری در کرانه های دریای خزر تاسیس شد. در این نوشتار تلاش شده است با استناد به منابع تاریخی ، زمینه ها و عوامل ظهور حکومت علویان طبرستان از نظر جغرافیایی ، سیاسی و اقتصادی بررسی شود. علویان با استفاده از زمینه های مساعد جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی توانستند، نخستین حکومت مستقل شیعی را در طبرستان تشکیل دهند؛ دولتی که از یک قیام روستایی آغاز شد و به حاکمیت سادات علوی در خطه طبرستان منجر گردید و تا سال 316 قمری تداوم یافت باعث تحولات گوناگونی در این منطقه گردید

در عرصه سیاسی مهمترین نتیجه مهاجرت سادات علوی به شمال ایران در قرن سوم هجری،تاسیس حکومت شیعی علوی در طبرستان بود.در اوایل قرن چهارم هجری با شکل‌گیری و بنیان گرفتن مکتب ناصریه، شهرهایی چون آمل و هوسم از مراکز اصلی‌ ترویج فرهنگ شیعی در سراسر طبرستان و دیلم به شمارمی‌رفتند. این نوشتار بر آن است با شیوه توصیفی و تحلیلی‌، تلاش ناصرکبیر در نشر اندیشه شیعی طبرستان را مورد بررسی قرار دهد. در مجموع می‌توان چنین نتیجه گرفت، محبوبیت علویان در بین عامه مردم طبرستان از یک سو و تلاش ناصرکبیر در نشر اسلام و اندیشه شیعی، سبب ساخت و راه اندازی مدارس، کتابخانه‌ها، محافل بحث و مناظره و تدریس علوم دینی شد.تمامی این موارد در اعتلای فرهنگ شیعی تاثیرگذار بوده‌است.اهمیت این تلاش‌ها در این است که با توجه به جو سیاسی و تسنن حاکم ،این منطقه در احیای فرهنگ شیعی تلاش نموده است.