کتابخانه مجازی ادبیات

مقالة «محسن بن علی(» که در شمارة پیشین مجلة طلوع نور به چاپ رسید، تلاش داشت تا تولد این فرزند و شهادت وی را بعد از پیامبر( مشکوک جلوه دهد. نویسنده در ابتدا، سه قرینه برای ولادت ایشان در زمان پیامبر( از اهل سنت ذکر می‌‌کند که به‌شدت ضعیف است و نویسنده هم به آن معترف است و سپس برای قول دوم که سقط شدن ایشان بعد از پیامبر( به‌وسیلة تهاجم مهاجمان بوده است، هشت روایت از معصوم و غیرمعصوم ذکر می‌کند و چون نقل چهارم از کتاب سلیم و نقل پنجم از کتاب اختصاص و نقل ششم و هفتم از کامل‌الزیارات و نقل هشتم از مفضل بن عمر است، به تضعیف این نقل‌ها و کتاب‌ها می‌پردازد و در نهایت، مسئله را مشکوک می‌نمایاند.مقالة حاضر که در نقد مقالة «محسن بن علی(» تدوین شده است، سعی دارد ضمن پاسخ‌گویی به برخی دعاوی مقالة مذکور، با اضافه کردن هفت روایت از معصوم و غیرمعصوم و بیان عبارت سی نفر از علمای قرن اول تا دوازدهم و بیان اقوال کسانی از شیعه و اهل سنت که این مسئله را جزء امور مشهور شیعه می‌دانند، مسئله را امری مسلم و قطعی معرفی کند و شهادت آن بزرگوار را ثابت کند.

توجه به منابع تاریخی در مطالعات سیره شناسی از اهمیت بسزایی برخوردار است. منابعی که جایگاه کمتری در حوزه تولید میراث مکتوب میان شیعیان را به خود اختصاص داده است. در مقابل اهل سنت، نسبت به نگارش متون تاریخی توجه جدی تری از خود نشان داده اند. هم از این روست که به نظر می‌رسید برای فهم و تبیین تاریخ تشیع و اهل بیت توجه به این طیف از منابع سنی امری ضرور است. حال این سوال شایسته پاسخ است که برای فهم تاریخی اهل بیت رجوع به دادهای تاریخی اهل سنت چه جایگاهی دارد؟ در این نوشتار این فرضیه دنبال می‌شود که به نظر می‌رسد منابع تاریخی اهل سنت تاثیر معناداری در مطالعات سیره شناسی ائمه دارد. از همین روی تاریخ و سیره امام سجادع بر اساس کتاب تاریخ مدینه مدینه دمشق ابن عساکر(م.571ق.) با سه منبع امامی، یعنی الارشاد شیخ مفید(م.413ق.)، الخرائج قطب راوندی(م.573ق.) و مناقب آل ابی طالب ابن شهرآشوب(م.588ق.) مورد مطالعه قرار گرفته تا این فرضیه مورد راست آزمایی قرار گیرد. از این رو با بررسی مقایسه ای میان مقدار اطلاعات ارائه شده میان این سه منبع امامی و یک منبع سنی درباره امام سجادع، نشان داده شده که اختلاف قابل توجهی میان حجمِ کمی و محتوایی اطلاعات ارائه شده آن ها وجود دارد بگونه ای که عدم توجه به آن ها آشکارا در نتایج پژوهش می تواند اثرگذار باشد.