کتابخانه مجازی ادبیات

هدف از این پژوهش، بررسی الگوی تبلیغی امام صدر در تعامل با شیعیان لبنان با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون است. برای گردآوری و شناسایی مضامین مرتبط با الگوی تبلیغی امام صدر، ابتدا مبانی نظری اندیشمندان اسلامی بررسی شد، سپس با مطالعه کامل کتاب «گام‌به‌گام با امام» (12 جلدی)، مضمون‌های مرتبط استخراج و کدگذاری گردیده ‌است. بررسی مجموعه‌ی آثار و فعالیت‌های امام موسی صدر نشان می‌دهد، ایشان الگوی متفاوتی از تبلیغ دین ارائه می‌کند. امام، مبلّغ را یک مُصلِح اجتماعی می‌داند و با تاکید بر توجه به عدالت‌طلبی از سوی مبلّغان، آنان را بر استقامت در راه تبلیغ فرا می‌خواند. هدف مبلِّغ از دیدگاه وی، پرورش انسان در راه کمال است و نقش اصیل عالم دین را انسان‌سازی و تربیت انسان می‌داند. امام در تبلیغ خود، از دو ابزار سخنرانی و گفتگو بیش از ابزارهای دیگر بهره گرفته‌اند. ایشان در بُعد شیوه‌های تبلیغی، پنج شیوه‌ی: تسامح و سهل‌گیری، استفاده از دین در امور زندگی، تبلیغ عملی مبتنی بر خدمت، تبلیغ مبتنی بر فطرت و الگوسازی را شیوه‌های مُرجَح تبلیغی معرفی می‌کند. ایشان، خدمت به مردم را کارکرد اصلی ادیان می‌دانند و بر این باورند، تبلیغ دین از طریق خدمت‌رسانی به مردم و توجه به وضع معیشتی آنان می‌تواند در افزایش گرایش به دین موثر باشد؛ لذا در حوزه‌ی مخاطب‌شناسی، مطالعه میدانی مسائل اجتماعی و شناخت مخاطب و آشنایی با نیاز‌های روحی را ضروری می‌داند.

این پژوهش به دنبال پاسخ بـه ایـن سال اسـت کـه حکومـت بعـد از حضـرت مهدی (عج) چه می شود؟ با تامل در روایات شیعه در رابطه با امر حکومت پـس از حضرت حجت (عج) سه نظریه قابل طرح است: 1. پیامبر اکرم و ائمه اطهار رجعت نموده و حاکم می شوند؛ 2. دوازده مهدی (عج)بعد از حضرت حاکم می شوند؛ 3. کسی حاکم نمی شود و قیامت بر پا می شود. نظریه رجعت در آثار متعددی مورد بررسی قـرار گرفتـه اسـت. از ایـن رو در ایـن پـژوهش بـه مســرله رجعـت پرداختــه نشـده و تنهــا دو مـورد اخیــر بررسـی و نقــد گردیده است. یافته های این پـژوهش نشـان می دهـد در مـورد برپـایی قیامـت هیچ روایت معتبرالسندی در منابع شیعه موجود نیست و چنانچه یافت شود، خبر واحـد اسـت و قابل یـت تعـار بـا روایـات رجعـت را نـدارد، یـا کنـار گذاشـته شده و یا تاویل می شود. اما درباره حاکمیت دوازده مهدی (عج)چهار روایـت وجـود دارد که تنها یکی از آنها در تعار با روایات رجعت است. امـا آن هـم از منـابع اهل سنت نقل شده است. از سه روایت بـاقی مانـده یکـی میـد نظریـه رجعـت بوده و دو روایت دیگر قابل جمع بـا آن اسـت. البتـه روایـت پنجمـی نیـز وجـود دارد که پیروان مدعی دروغین احمد الحسن (احمد اسماعیل بصـری) نظریـه حاکمیت دوازده مهدی را دلیل خود دانسته اند. با تبیین مقصود حقیقـی ایـن روایت، ارتباط آن با حاکم یت دوازده مهدی (عج)رد شده است.