از «حسن بن صالح بن حی» به عنوان یکی از بزرگان و موسسان فرقه «بتریه»، از شاخه های شیعیان زیدی مذهب نام برده شده است. این در حالی است که مراجعه به سخنان و روایات وی نشان می دهد وی دارای باورهای خاص اعتقادی بوده و به همه مبانی زیدیان پایبند نبوده است. از سوی دیگر حسن بن صالح با امام صادق(ع) در ارتباط بوده و پرسش های فقهی او از این امام بزرگوار، سبب رواج روایات وی در منابع حدیثی متاخر امامیه شده است. لذا به رغم همراهی وی با فرزندان زید در سال های پایانی عمرش،‌ادعای سر سلسله بودن در فرقه بتریه برای وی قابل تامل است.به همین منظور و برای اثبات عدم همسانی حسن بن صالح با رهبری فرقه بتریه، به قرائن و شواهد تاریخی و نیز اقوال رجال شناسان مراجعه شده و از این رهگذر به نقد و بررسی مذهب و روایات وی در کتب امامیه پرداخته شده است. نتیجه بررسی های انجام شده نشان می دهد وی، معتقد به مذهب امامیه بوده و نقدهایی که بر وی وارد شده است،‌به دلیل عملکرد نامناسب زیدی مذهبان چند قرن پس از وفات حسن بن صالح بوده است.

منابع مشابه بیشتر ...

5e413c1f34754.JPG

مقالات: چالش بنی الحسن با انگاره ی علم ائمه علیهم السلام در نیمه ی اول قرن دوم

عبدالحمید ابطحی

جریــان بنی الحســن یکی از شــاخه های مهــم زیدیه در میانة قرن دوم هجری اســت که تاثیــرات زیــادی در جامعة شــیعه داشــته و عمدتا جریــان تقابل با نظام اموی و ســپس عباســی را رهبــری میکردنــد. از آنجاکــه بنــی الحســن هیــچ گاه نتوانســتند حمایــت ائمه ؟ را دربارٔه اقدامات خود جلب کنند، نوعی تقابل و انکار را نسبت به ایشان در پیش گرفتند. علم ائمه ؟ به امور آینده که از طریق پیامبر اکرم ؟ به ایشــان رســیده بــود و دانش اختصاصی ایشــان در امر دین کــه از طریق امیرالمومنین ؟ و امامان پس از او در اختیار داشتند، مشروعیت بنی الحسن را با چالش جدی روبرو میکرد؛ ازاین رو سیاست انکار آموزٔه علم الهی ائمه ؟ به روشی پایدار و انحرافی عمیق در زیدیه و در قــرن دوم تبدیل شــد. این مقاله گزارشــی از ایــن جریان را در بازٔه زمانــی پرالتهاب نیمة اول قرن دوم ، عرضه میکند.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

596083301f24d.jpg

مقام ابن عقده در تکوین رجال امامیه

اعظم فرجامی

نام ابن عقده در آثار رجالی امامیه بسیار به چشم می خورد این رجالی زیدی مذهب در تکوین دانش رجال امامیه دارای چه منزلتی است

رجال/تک نگاری ها
مقاله
585e57bf4af7e.png

زید بن علی (ع) به روایت عمرو بن خالد در منابع امامی

اعظم فرجامی

کتاب زید بن علی (ع) که نزد زیدیه به مسند زید پرآوازه شده است از منابع کهن شیعی و متعلق به سده دوم هجری رشمرده می شود. برجسته ترین و گاه تنها راوی این روایات از زید بن علی (ع)، ابوخالد واسطی عمرو بن خالد است. به نظر می رسد کتاب عمرو بن خالد در قرون ابتدایی و لااقل تا قرن سوم، رواج چندانی نداشته یا از اعتبار شایان توجهی برخوردار نبوده است. رجال شناسان نامی و نیز محدثان بزرگ امامی همگی از سده چهارم به بعد به وفور کتاب و روایات زید بن علی به روایت ابوخالد واسطی را طریق داده و یاد کردند. به زعم نویسنده ی نوشتار حاضر، برای دانستن چگونگی این تحول و راهیابی، بررسی روایات عمرو بن خالد در منابع نخستین و پسین امامیه بایسته است تا تاریخ گذاری روایات سیر این پدیده را نمایان کند. وی به این منظور، ابتدا شخصیت عمرو بن خالد را شناسایی و سپس طریق صدوق و نجاشی را نسبت به کتاب مذکور ارائه می نماید. در ادامه، طرق مولفان امامی را نسبت به کتاب بررسی و با طرح شخصیت عمرو بن خالد در منابع زیدی، مقاله خویش را به پایان می رساند.

رجال/تک نگاری ها
مقاله