بنگال هند، پیش از ظهور اسلام، مسیر تجاری عرب­ها و ایرانیان به چین بود. این امر و در پی ظهور اسلام، مردم این سرزمین را با اسلام آشنا ساخت؛ البته اطلاع دقیقی درباره ورود تشیع در بنگال، در دست نیست، ولی پیش از فتح بنگال توسط بختیار خلجی در قرن سیزدهم میلادی، شیعیان در لباس صوفیان وارد این سرزمین شدند. در قرن هفدهم میلادی شاه­محمد شجاع فرزند شاه­جهان، والی بنگال شد، اما او به عنوان نخستین والی شیعی نیز نتوانست برای گسترش تشیع، اقدام مؤثری انجام دهد.در اوایل قرن هجدهم میلادی، فردی شیعی به نام نواب مرشد قلی­خان از طرف اورنگ­زیب، والی آن­جا گردید. او به تدریج اعلام استقلال کرد و سلسله نوابیت را در آن ناحیه تأسیس نمود و اقدامات زیادی برای گسترش تشیع انجام داد. فعالیت‌های وی، باعث پیشرفت چشمگیر علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مذهبی شیعیان شد؛ با این وصف، درباره شیعیان بنگال در عصر نوابین مرشدآباد، تاکنون هیچ تحقیقی صورت نگرفته، لذا این پژوهش در صدد بیان وضعیت تشیع در عصر نوابین مرشدآباد است که از سال­ 1717 -1880میلادی، مجموعاً شانزده نواب شیعه به مدت 163 سال در این سرزمین، حکومت کردند. در این دوره، پیشرفت‌های تشیع بنگال به اوج خود رسید. آغاز انحطاط این سلسله اواخر قرن نوزدهم میلادی است. توطئه و اشغال کمپانی هند شرقی، مهم‌ترین علت فروپاشی حکومت مقتدر نوابین، است. بنابر­این، سؤال اصلی این است که وضعیت شیعیان بنگال در عصر نوابین مرشدآباد چگونه بوده است؟ دست­یابی به اوج دستاوردهای سیاسی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در آن دوره، فرضیه این نوشتار است.

منابع مشابه بیشتر ...

626118cc57bba.JPG

الحقبة التأسیسیة للتشیع الاثني عشري: حوار الحدیث بین قم وبغداد تألیف الدکتور أندرو ج. نیومان؛ عرض ودراسة

علی زهیر هاشم الصراف

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

582beb468a795.png

بازخوانی تاریخ شیعیان بنگال هند از آغاز تا دوره حکومت مغولان

محمد زین العابدین

مذهب تشیع در بنگال هند، از اوایل قرن هفدهم میلادي، توسط ایرانی هاي مهاجر گسترش یافت. پادشاه مغ ول، شاه شجاع از نخستین حاکمان مستقل شیعی در بنگال بود. تشیع در عصر اکبر، جهانگیر و شاه جهان، به وسیله علما و رجال ایرانی در سراسر هند رونق گرفت . نخستین امپراتور مغولی شیعی در هند، ظهیرالدین محمد بابر، بود که به بنگال قدم نهاد. شایستهخان نیز آخرین حکمران شیعه در بنگال به شمار می رفت . اطلاعات کمی از پیوند بین شیعه و ایرانیان از ی ک سو و حاکمان شیعی بنگالی از سوي دیگر وجود دارد و آثار زیادي در این زمینه منتشر نشده است؛ ازاین رو، پرسش از میزان تأثیر شیعیان ایرانی در بنگال از آغاز تا حکومت مغولان، سؤال اصلی مقاله حاضر است . (سؤال ) با وجود همه چالش ها، شیعیان بنگال به تأثیر از ایرانیان شیعه، توانستند در ابعاد گوناگون تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، فعالیت هاي فراموش نشدنی انجام دهند . (فرضیه) نوشتار پیشرو، درصدد نشان دادن این فعالیت هاي گسترده است . (هدف) دستیابی به چنین مقصدي، از طریق مطالعات تاریخی - تحلیلی بنگال دنبال می شود (روش) تا رابطه بین سیاست ایرانی، درایت علماي دینی و مذهب شیعی و در مجموع ، قدرت و مذهب را در منطقه دور از ایران تصویرسازي کند. (یافته)

جغرافیا/آسیا/شبه قاره هند تاریخ/دولت های شیعی/هند/کلیات
مقاله
54f812ff3077d.jpg

تفسیر حکومتی قیام عاشورا از دیدگاه امام خمینی

اسماعیل جهان بین

درباره حركت و نهضت امام حسين (ع) مطالعه و پژوهش هاي بسياري صورت گرفته است . يكي از موضوعات مهم در باره اين قيام، موضوع هدف حركت امام است . قطعاً اهداف آن حضرت ا ز قيام بر ضد حكومت جور احقاق حق، امر به معروف و نهي از منكر، برپايي عدالت، احياي سنت و ... بوده است اما آيا خروج امام از مدينه و از آن جا به كوفه ، به قصد تشكيل حكومت بوده و يا قصد شهادت داشته است؟ وقوع انقلاب اسلامي و تشكيل جمهوري اسلامي به رهبري حضرت امام خميني (ره) در چهاردهمين قرن حركت تاريخي و اثرگذار نهضت عاشورا، سرانجام روشن و دست آورد مبارك از آن حركت الهي است. امام خميني به عنوان كسي كه قيام امام حسين (ع) را نيرو ي محركه و عامل پيروزي انقلاب اسلامي ايران مي داند و تحليل ها و مطالعات عميق در اين زمينه دارد ، در باره حركت امام حسين (ع) آنچه معتقد به نظريه تشكيل حكومت است و حركت ايشان به سمت كوفه را براي تشكيل حكومت مي داند

تاریخ/تاریخ معصومان(ع)/امام حسین(ع)
مقاله