کتابخانه مجازی ادبیات

بدون تردید مرجعیت علمی، یعنی تبیین و تفسیر آیات مبهم و متشابه و بیان معارف و احکامی که به روشنی و صراحت در قرآن کریم نیامده، مانع برداشت نادرست و نزاع علمی در میان مسلمانان است. این امر از شئون و وظایف پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است که پس از ایشان به اهل بیت علیهم السّلام واگذار شد. یکی از ادله مهم این مسئله که در منابع روایی اهل سنت نیز به آن پرداخت شده، روایات نبوی مورد پذیرش اهل سنت است. ایشان معتقدند اگر چیزی با سنّت نبوی که در راس آن سخنان رسول خداست اثبات شده باشد، حجت و معتبر است. احادیثی مانند ثقلین، مدینه العلم و سفینه نوح از جمله روایات بیان کننده مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السّلام است که در این نوشتار با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با مراجعه به منابع کتابخانه¬ای، چگونگی دلالت آنها بر مرجعیت علمی عترت پیامبرصلی الله علیه و اله با تکیه بر منابع مکتوب اهل سنّت بررسی شده است. در این جستار این نتیجه به دست آمده است که پاره¬ای از این احادیث تنها در مورد حضرت علی علیه السّلام وارد شده است، اما از آنجا که علم آن حضرت بعد از ایشان به دیگر امامان منتقل شده است، این شان شامل دیگر معصومین علیهم السّلام نیز خواهد شد.

بررسی و تحلیل دلایل ظن به امامت سید محمد از جمله مسائلی است که با وجود اهمیت آن، تاکنون مغفول مانده است. روایات دال بر تعلق امامت به فرزند بزرگ تر، وجود نص مبنی بر امامت سید محمد، عدم شناخت مفهوم بداء، عدم تصریح علنی بر امامت امام حسن عسکری (ع)، توجه و محبت خاص امام هادی (ع) به سید محمد، سابقه ی ظن به امامت اسماعیل و خفقان دوره ی عباسی و ایجاد محدودیت در معرفی امام عسکری (ع)، از جمله دلایل ظن به امامت سید محمد هستند که در این پژوهش مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. همچنین روایات با مضمون معرفی اسامی دوازده امام که از ائمه ی بعد از امام باقر (ع) نقل شده اند و مورد استناد مخالفین امامت سید محمد هستند، با رسم نموداری راویان در جهت شناسایی عوامل احتمالی جعل مورد واکاوی قرار گرفته اند و این نتیجه به دست آمده که هیچ یک از عوامل مطرح شده دلالتی بر امامت سید محمد ندارد و خطایی از جانب امام هادی (ع) در تعیین امام بعدی صورت نگرفته است. همچنین روایاتی را که نام دوازده امام در آن ها ذکر شده است، نمی توان جعلی و ساخته ی راویان دانست و دلیل طرح امامت سید محمد را باید در گمانه زنی مردم، توجه خاص امام هادی (ع) به سید محمد و محدودیت و محذوریت امام در معرفی امام حسن عسکری در دوران خفقان بنی عباس جست و جو کرد.