تعبیر «یونسی» درباره برخی از راویان شیعی در کتاب رجال شیخ طوسی یکی از تعبیرهای مورد مناقشه و احیانا ابهام آمیز در رجال شیعه است. بر اساس بررسی های انجام شده در پژوهش حاضر ، معانی چون : تلمیذ یونس و من اصحاب یونس به منطور بیان ذم یا مدح راوی - که برخی محققان برای تعبیر یونسی بیان کرده اند- نمی تواند معانی صحیحی بوده و منظور دقیق از این تعبیر را مشخص و روشن کند. برای بررسی دقیق رابطه نمونه هایی از راویانی که چنین تعبیری درباره آنان به کار رفته با یونس بن عبدالرحمن بررسی نقش آنان در ترویج معتقدات یونس بن عبدالرحمن نشان می دهد که تعبیر یونسی درباره عده ای از راویان به طور صحیح و دقیق به معنای « شاخص بودن وی در طرفداری از نحله کلامی خاص منتسب به یونس» است که دست کم در نظر برخی مانند مشایخ قم بر ذم راوی دلالت داشته است.
پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي و با هدف تاملي در روش خاورشناسان در فهم احاديث در حوزه امامت، به واكاوي نقادانه كتاب راهنماي رباني در تشيع نخستين از محمد علي اميرمعزي، استاد كرسي شيعه شناسي در دانشگاه سوربن فرانسه ميپردازد. نتايج پژوهش بيان گر آن است كه با وجود نقاط قوت در روش اميرمعزي، مانند استفاده از منابع معتبر و متقدم مرتبط، دقت در تطور معنايي اصطلاحات و تلاش براي تبيين سازمان يافته از مفهوم امام، برخي از آسيبها مانند عدم دقت در استناددهي به منابع، استفاده ناصحيح از اصل تقيه در توجيه برخي از احاديث، عدم تشكيل خانواده حديث و معنايابي بدون استناد براي مفردات حديثي، در روش وي قابل مشاهده بوده كه منتج به ارائه برخي از آموزههاي موهوم در باره آموزه امامت و ويژگيهاي امام گرديده است.
مطالعه آثار، روایات و روش کلامی متکلمان شیعه در عهد حضور ائمه نشان دهنده اصالت و استقلال کلام امامیه در محتوا و روش بوده و حتی نشانههایی از خوشهچینی بزرگان معتزله از سفره کلام امامیه را به ما نشان میدهد. این تحقیق در پی بررسی احوالات شخصی،علمی و اجتماعی یونسبنعبدالرحمن و نشان دادن چهره کلامی او میباشد. یونسبنعبدالرحمن از جمله اصحاب جلیل القدر امامکاظم و امامرضا میباشد که علاوه بر توثیقات بسیار جواز رجوع به او در اخذ معالم دینی از سوی ائمه صادر شدهاست. وی اولین فردی است که با جریان انحرافی واقفیه به مبارزه پرداختهاست.یونس در روش کلامی خود همانند متکلمان کوفه عقل گرایی متن اندیش را سرلوحه خود قرار دادهاست. وی در بخش استنباط راه هشامبنحکم را پیموده و در این راستا برخی از اندیشههای او را تبیین نمودهاست. در حوزه دفاع با وجود نقل مناظرات اصحاب توسط یونس هیچ مناظرهای از وی در دست نیست. اما نقل مناظرات متعدد از دیگر متکلمان شیعه نظیر هشام و مومن طاق نشان از پذیرش روش کلامی آنان در دفاع از سوی یونس میباشد.
منقبت بهمعنای فعل کریمانه مورد اهتمام خاص قرآن و سنت است.با نگاهی گذرا به قرآن،محورهایی چون خویشاوندی با پیامبر(ص)،سبقت در اسلام و ایمان،هجرت،جهاد و فداکاری در راه شریعت همراه با داشتن بصیرت، مهمترین منقبتها به نظر میآیند.اهتمام خدا و رسول(ص)به مناقب،جهت الگوسازی برای انسانها بوده و در برخی مقاطع،توجه به مناقب سبب تحول در جامعه شده است.اخبار مناقب،بخش عمدهای از جوامع حدیثی را در بر گرفته و در میان این اخبار آنچه مربوط به عترت(ع)است از امتیازات ویژهای چون کثرت تعداد،محتوای برتر،انتشار و شهرت،صحت سند و نقل همگانی برخوردار بوده و این در حالی است که جریانات حاکم بر مسلمانان نوعا در جهت محو مناقب اهل بیت(ع)حرکت کردند.از طریق مطالعه در تاریخ صدر اسلام و تأمل در اقدامات تخریبی مرتبط با عترت(ع)و فضایل شان این نتیجه حاصل میشود که حفظ و انتشار مناقب اهل بیت(ع)در گذر تاریخ،جلوهای از حاکمیت ارادهء الهی در روشن ماندن مشعل هدایت است.