در جوامع معتبر روایی اهل سنت احادیث مشهوری مبنی بر اینکه امیر المؤمنین علی (ع) صحیفه ای داشته روایت شده است. در جوامع روایی شیعه نیز این صحیفه نقل گردیده است و از مجموع این روایات دو مطلب مهم استفاده می شود : 1- این صحیفه حاوی احادیثی نبوی در برخی از احکام فقهی بوده است مانند: آزاد کردن اسیر، کیفر مسلمانی که کافری را به قتل رسانده است، ماجرا جویان، فتنه گران و حامیان ایشان. 2- صحیفه امام علی (ع) کتابی مختصر و طومارمانند بوده که امیر مومنان (ع) به احتمال قوی آن را از پیامبر اکرم (ص) دریافت نموده و یا از آن بزرگوار به ارث برده و همواره همراه آن بزرگوار بوده است. در جوامع روایی شیعه کتاب بسیار مفصلی برای امیر مومنان گزارش شده که حاوی تمام احکام مورد نیاز جامعه اسلامی بوده است. این کتاب اولین کتاب روایی در تاریخ حدیث محسوب می شود که به املاء رسول خدا (ص) و خط امیر مومنان(ع) نوشته شده و از میراثهای اختصاصی اهل بیت (ع) از پیامبر اکرم (ص) به حساب می آید. در برخی از منابع اهل سنت تحت عنوان: امالی رسول الله اشاراتی به این کتاب جامع شده است اما گزارشهای مفصل آن اختصاص به منابع روایی شیعه دارد. از این کتاب به کتاب علی(ع) و صحیفه جامعه یاد شده و روایاتی از آن در ابواب مختلف فقهی و اخلاقی توسط ائمه اطهار(ع) نقل گردیده که در کتب اربعه شیعه یافت می شود.
تحتوي مصادر حديث الشيعة على كمٍّ كبير بل هائل من تراث أئمة أهل البيت (عليهم السلام) وما رُوي عنهم، ولكنّ نعلم أن رواياتهم وأخبارهم ليست منحصرة في مصادر الشيعة فقط، والباحث في تراثهم (عليهم السلام) يجد في ثنايا مصادر التراث الإسلامي القديمة بمختلف مواضيعها، كالفقه والحديث والسيرة والتاريخ، مرويات كثيرة أخرى عن أئمة أهل البيت (عليهم السلام).
لقد وقف عدد من المستشرقین القدامى والمحدثین على مسائل دقیقة ومهمة فی الفکر الشیعی عامة وفی عقیدة التشیع الإمامی بشکل خاص. ومن بین هذه الموضوعات الآیات الکریمة التی تؤشر بشکل لا یقبل التأویل وإثارة الشکوک والتساؤلات وهو موضوع (آل بیت النبی"ص") فمن المعروف أن هناک عدّة آیات تبین المدلول التاریخی والأجتماعی (أی الأسری) لأهل البیت لاسیما ما ورد فی سورة الأحزاب آیة رقم33 إذ قال عزّ من قائل بسم اللّه الرحمن الرحیم (إنّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهّرکم تطهیرا). فالمقصود بتعبیر أهل البیت هاهنا بحسب الکثیر من المفسرین إنهم أهل بیت النبی أو کما أشار رسول اللّه$ فی حدیثه الشریف المعروف فی الفکر الشیعی بحدیث أهل الکساء؛أو حدیث أهل العباءة:- وهم رسول اللّه وعلی وفاطمة والحسن والحسین(. المستشرقون شأنهم شأن عدد من المفسرین المسلمین الذین لا یرغبون بل ولا یرضون أن یکون هذا التعبیر (أهل البیت) مؤشرا بیّنا ومحدّدا بآل بیت النبی$ المنتسبین الیه بصلة الرحم (أولوا الأرحام) والأقربین نسبا. فراحوا یتجولون یمینا وشمالا فی تفسیراتهم التی تهدف أساسا الى توسیع دائرة فحوى هذا التعبیر لجعله یبدو وکأنه عامّا وشاملا؛ محاولة منهم الى إبعاده عن نصّه المرکزی بمعنى أهل بیت رسول اللّه. فهناک من المفسرین المسلمین، ویقف الطبری على رأس القائمة، من فسّر قول اللّه سبحانه وتعالى بأنه لا یشیر الى رسول اللّه والإمام علی والعترة الأخیار بل یشیر الى مضمون عام هو المتعلق بتوصیات اللّه تعالى وأرشاداته الموجهة الى أمّهات المؤمنین
در این مقاله، کاربردهای گوناگون اصطلاح اخباری در گذر زمان بررسی شده است. مفهوم آغازین اصطلاح اخباری تا سده ششم، قصه پرداز یا تاریخ نویس بود. پس از سده ششم، اخباری علاوه بر مفهوم پیشین، در مفهومی نزدیک به حدیث گرایی به کار رفت. این اصطلاح از سده یازدهم به پیرو مکتب استرآبادی اطلاق گردید و از همان زمان با نوعی ابهام روبرو بود. در ادامه مقاله، پس از بررسی این ابهام به پیامدهای آن در تطبیق مصادیق اخباریان اشاره شده است.
شیعه امامیه به پیروی از پیشوایان خویش از پیش گامان عرصه حفظ و صیانت از سنت ناب نبوی (ص) به شمار می آید. اثبات این ادعا، مستلزم کاوش در تاریخ تدوین حدیث است. در این مقاله، سعی شده این موضوع، از منظر مکتوبه های حدیثی اهل بیت(ع) که به طور مستقیم توسط آن بزرگواران تنظیم و یا املا گردیده و نیز توصیه های ایشان به کتابت و نشر حدیث بحث و بررسی شود. فراوانی این مجموعه ها که مهمترین آنها نام برده شده و به اختصار معرفی گردیده، تلاش وافر امامان و سپس مذهب امامیه را در این عرصه نشان می دهد و میزان التزام این مذهب به سنت ناب نبوی (ص) را نمایان می سازد.